Аԥснытәи аҳәынҭқарратә телерадиоеилахәыра

Аԥсуа ТВ

Аԥснытәи аҳәынҭқарратә телерадиоеилахәыра (АГТРК, аур. Абхазская государственная телерадиокомпания) — Аԥсны аҳәынҭқарра аинтернет-канал, ателерадиоеилахәыроуп. Егьырҭ ателехәаԥшратә каналқәа шцәырҵхьоугьы, иахьа уажәраанӡа зеиԥшмилаҭтә телехәаԥшраны иҟоуп, ҳтәыла ахи-аҵыхәеи зегьынџьара инаӡоит. 1996 ш. инаркны аус зуаз, анаҩс иаркыз Аҟәатәи ақалақьтә администрациа ателеканал «Сухум ТВ», ахатәы каналқәа ҩба - «Абаза ТВ-и», 2008 ш. иаԥҵаз "Канал-8"-еи, Аҟәа ақалақьи уи ааигәа-сигәеи рымацара акәын иахьыднарбоз.

Аҵыхәтәантәи ашықәсқәа рзы Аԥсуа телерадиоеилахәыра ашьыжь асааҭ 8 инаркны аҵх агәанынӡа аефирахь иҭыҵуеит.

2003 ш. рзы Аԥснытәи аҳәынҭқарратә телерадиоеилахәыра ианашьан "Ахьӡ-Аԥша" аорден аҩбатәи аҩаӡара Аԥсны Аҳәынҭқарра аиҭашьақәыргылареи Аԥсны жәлар рмилаҭтә интересқәа рыхьчара аус аҟны алагаламҭа ду азы.

Аԥснытәи таелехәаԥшра аԥҵара аҭоурых

Аԥснытәи ателехәаԥшра аԥҵара шьаҭас иаиуит 1977-1978 шш. рзы атәылаҟны имҩаԥысуаз аполитикатә хҭысқәа. Усҟан, еицырдыруаз аԥсуа уаажәларратә усзуҩцәа гәыԥҩык атәыла анапхгарахь ашәҟәы рҩит Қырҭтәыла анапхгара имҩаԥырго аԥсуа жәлар ақырҭуа етнокультура алаӡҩара хықәкыс измаз аполитика ишаҿагыло атәы арбаны. Қырҭтәыла Ацентр Комитет Акоммунисттә партиа адҵала апартиа аобком Апленум ашәҟәаҿы иарбаз афактқәа ирықәшаҳаҭымхеит, авторцәа ракәзар, ирықәыӡбеит. Автономтә Республика ашьагәыҭ уааԥсыра апленум аӡбамҭа ажәлар рзинқәа ирыӷрагылеит, амилаҭтә хақәиҭра азықәԥареи ахьыԥшымреи рымҩа ԥнакит ҳәа азырыԥхьаӡеит. Аԥсны аҭыԥ ылырхуа иалагеит амитингқәеи адемонстрациақәеи. Усҟантәи ашықәсқәа рзы иҟаз аполитикатә ԥышәа инақәыршәаны, аиҳабыра иџьбараз ауаажәларратә цәырҵрақәа рыбжьы ақәмыргакәа, амилаҭқәа рыбжьара иҟаз аиҿагыларақәа аиҿкааратәи аекономикатәи зҵаарақәа рхы иархәаны рҭышәныртәалара рҽазыршәон.

Атәылаҿы аҭыԥ змаз массала ақәгыларақәа еиҵахо иалагеит ЦК КПСС, СССР Аминистрцәа Реилазаара, ВЦСПС "Аԥснытәи АССР акультуреи аекономикеи аԥхьаҟатәи рыҿиара иазку ауснагӡатәқәа рзы" Ақәҵара анрыдыркыла анаҩс, ара ателехәаԥшразгьы иаҳәон абас:

"Ателехәаԥшреи арадиои рзы СССР Аминистрцәа Реилазаара аҳәынҭқарратә комитет, Аимадаразы ахархәагақәа рзы Ааглыхра аминистрреи, СССР Аимадара аминистрреи ирыдҵоуп Аԥснытәи АССР аҟны ателехәаԥшратә дырраҭарақәа реиҿкаара алыршара, уи азы: хымз ирылагӡаны иазалхзарц еиҭаҵуа ателехәаԥшратә станциа, иара убас иахәҭоу амыругақәеи аппаратуреи ателехәаԥшратә дырраҭарақәа рымҩаԥгаразы аамҭатә схема инақәыршәаны, 1978 ш. рзы астационартә телехәаԥшратә станциазы ирыҭазааит амыругақәеи аппаратуреи» ҳәа.

Абри Ақәҵара ала ихацыркын Аԥсуа телехәаԥшра аҭоурых, абас иагханы аусурагьы иалагеит ахәаԥшыҩцәа рхатәы бызшәала рацәажәара.

Аԥсуа телехәаԥшра раԥхьатәи адырраҭара аефир ахь иҭыҵит 1978 ш. абҵарамза 6 рзы. Асааҭ 19:00 рзы ателехәаԥшра аекран аҟны ицәырҵит ареспублика аҳҭнықалақь асахьа. "Убри аҽны Аҟәа, Лыхны, Ешыра, Кәтол, Тҟәарчал, Бзыԥ, Гагра, Пицунда, Аԥсны ахы-аҵыхәа зегьынџьара аекран аҟынтә раԥхьаӡакәны еицырдыруа жәлар рашәақәа рылаҩит, анаҩс урҭ адырраҭарақәа ирдырганы иҟалеит, убасҟан ателехәаԥшцәа аԥсышәалагьы ирацәажәеит абарҭ ажәақәа рыла: "Хәлыбзиақәа, акыр иаԥсоу Аԥсуа телехәаԥшцәа!". Уи ауха сааҭки бжаки ицоз апрограмма хыркәшан аконцерт ала, иалахәын ареспублика ашәаҳәарратә коллективқәа.

Аԥсуа телехәаԥшра аиреи ашьақәгылареи рыҟны еиуеиԥшым аамҭақәа алукаар ҟалоит.

Раԥхьатәи аамҭа - аиҿкааратә. 1978 ш. рашәармза инаркны 1978 ш. абҵарамза 6 нӡа - аицлабратә ҟазшьала арҿиаратәи анџьныр-техникатә еилазаареи алхразы аҽазыҟаҵара, уи имҩаԥысит 1978 ш. ԥхынгәымза 7 рзы, иара убас раԥхьатәи адырраҭара аус адулара. Убри аамҭазы имҩаԥысуан ателехәаԥшреи, арадиои, акьыԥхьи русура еиқәыршәаны аиҿкаара, Амассатә информациатә хархәагақәа рсистема ашьақәыргылара, ателехәаԥшрагьы уи иалаҵаны.

Аҩбатәи ахәҭа - 1978ш. анҵәамҭа инаркны мшаԥымза 1985 ш.-нӡа ицон амчра змаз, анырра ҟазҵоз амассатә информациа ахархәагақәа раҳасабала аԥсуа тележурналистика ашьақәгылара апроцесс. Иарбаз аамҭазы ателехәаԥшра хықәкыс иаман ауаажәларратә процессқәа рырҿыхара, агәҭакқәа инарықәыршәаны рышьақәыргылара.

Ахԥатәи ахәҭа алагамҭа 1985 ш. азбжа иақәшәеит. Уи аиҿкааратәи апрограмматәи усурақәа рырҿыцра апроцесс иазкын, иара убас ателехәаԥшцәеи иареи реимадара арӷәӷәаразы аформа ҿыцқәеи аметодқәеи рыԥшаара.

Анаҩс, 1989 ш. инаркны Аԥсны амилаҭтәи аполитикатәи ҟазшьақәа змаз аидысларақәа мҩаԥысуа ианалага, ателепублицистика ахаҭабзиара аҽаԥсахит. Иҟаз ацәырҵра ҿыцқәа, аҭагылазаашьақәа аԥхьа ашьҭра аҽазнашәо иалагеит. Ауаажәларра ихадароу апроблемақәа ирызхьарԥшуа, иҟаз афактқәа рхархәарала ишьақәгылаз аҭагылазаашьа инақәыршәаны оперативла ауаажәларра ргәаанагара ашьақәгылареи еиуеиԥшым аҩаӡарақәа рыҟны иақәнагоу азыӡбақәа рыдкылареи иацхраауеит. Ари аиҭакрақәа анымҩаԥысуаз аамҭазы, ахҳәааҟаҵаҩ, арепортиор ихаҭара аԥхьагылара анамаз, рхатә гәаанагара ахьырҳәоз машәырла иҟалаз акы акәӡам. Ас еиԥш иҟаз адырраҭарақәа цәырҵуан аефир аамҭаа амҽхак ахьыҭбаахаз иабзоураны. Иара убас уи аҽаԥсахуан, тематикалеи жанрлеи еиуеиԥшымызт, актуалра аман, аласра ацын. Адиктор дзыԥхьоз ажәабжьқәа акиносиужетқәа рыла ихаҭәаан (азгәаҭа, аҳасабырба, арепортаж), афотоинформациа, ақәгыларақәа, аиҿцәажәара, ахҳәааҟаҵара. Ателехәаԥшра аҽазнашәон авидеоматериалқәа рацәаны реидкылара, уи еснагь изалмыршахозаргьы иахәҭаз атехникатә еиқәыршәара ахьыҟамыз иахҟьаны.

Абас, маҷ-маҷ аинформациатә ҭыжьымҭа ашьақәгылашьа аҽеиҿнакаауан, уи аҩныҵҟа иҟан:

1. атәыла ауаажәларра-политикатә ԥсҭазаара иазкыз ажәабжьқәа;
2. аекономика ажәабжьқәа;
3. аҳәаанырцә имҩаԥысуаз ахҭысқәа ирызкны аинформациатә маҵзурақәа иаарышьҭуаз ажәабжьқәа ҿырҳәалатәи ахҳәаа ацҵаны;
4. акультура ажәабжьқәа;
5. аспорттә жәабжьқәа;
6. аҳауа зеиԥшрахо.

Аԥсуа телехәаԥшра аԥышәа ианыԥшуеит аоперативтә информациа аусхк аҟны егьырҭ, ареспублика амассатә информациа ахархәагақәа аџьабаа шрыцеиҩнашо, ажурналистика азеиԥш система аҳәаақәа ирҭагӡаны акьыԥхьи арадиои рааигәа иҟоуп, еснагь еицуп.

80-тәи ашықәсқәа рзы аԥсуа студиа аҳәаанырцәтәи ателарадиоеилахәырақәеи иареи арҿиаратә еимадара рыбжьанаҵоит. Атәыла аԥсҭазаара аусуратә ныҟәаразы арахь иаауаз аҳәаанырцәтәи ажурналистцәа рыла иӡыргазтгьы, 1982 ш. мшаԥымзазы раԥхьаӡа акәны еиҿкаан азеиԥштә дырраҭара - ателецҳа "Лыхны- Токио" агеронтологиа апроблема иазкны. Уи дырбан ателееилахәыра «Асахи» «Иапониатәи ажәабжь дуқәа» рыҟны. 1986 ш. рзы аҭыхратә гәыԥ атәыла аделегациа аилазаараҟны иҟан ГДР "Аԥсны акультура амшқәа" аназгәарҭоз.

Аԥснытәи АССР Иреиҳаӡоу Асовет Апрезидиум Ақәҵарала 1991 ш. цәыббрамза 10 рзы Аԥснытәи АССР ателехәаԥшреи арадиои рзы аҳәынҭқарратә еилакы ахьӡ ԥсахын Аԥснытәи аҳынҭқарратә телерадиоеилахәыра ҳәа.

Азхьарԥшқәа

• Официалтә асаит Архив ҟаҵан 2019-07-20 азы Wayback Machine аҟны.