Аамсҭа

Аамсҭа - жәытәӡатәи аԥсуа титул ауп, аҭауадцәа раҵкыс классла илаҟәыз афеодалцәан. Ари атитул жәытәнатә аахыс инаркны Аԥсны Асовет мчра ааиаанӡа (1921) ахархәара аман.

Ииашаҵәҟьаны, акыр зҵазкуа асоциалтә термин аамсҭа “арыцар” - аамсҭара “арыцарра” аԥсуа-абазатәуп. Шь. Д. Инали-иԥа иҩуеит:

Афеодалтә система ашьақәгылареи аҿиареи рҿы аамсҭацәа ркатегориа формала ишьақәгылоуп, афеодалцәа рнапхгаратә класс иахәҭакны иӷәӷәахоит. Аамсҭацәа – аҭауадцәа рымаҵ аураҿы “иҭрыжьуаз”, мамзаргьы иԥхьагылаз, урҭ рааныжьра азин змамыз ауаа роуп. Ари аҭагылазаашьа атермин “аамсҭа” ахаҭа иаанарԥшуеит, еилоу ажәа, иҟалап, аҳ илаҩ ҳәа аанагоит (аҳ - аҭауад, амусҭа - аусумҭа). ^[1]

Шь. Д. Инал-иԥа ицәыригаз атермин аамсҭа аетимологиа рацәак еилкка иааӡам. Атермин аамсҭа ииашаҵәҟьаны аформа аҳмысҭа ахь ихынҳәуеит, аха ажәала уи аҵакы амазар алшоит «аҳ игәараҿы (иаҳҭныҿы) иҟоу - аҳ, «аҭауад» аҟынтә, насгьы мыӡҭа аҟынтәи мысҭа ахь, уаҟа мӡы «агәараҭа», еиқәырԥш. ҳаамҭазтәи амӡы-рха “агәараҭа” насгьы ҭа «иҟоуп»^[1]. Абасала, аԥсуа-абаза «аамысҭа» етимологиала инықәырԥшны аурыс «дворянин» еиԥшуп. Убри аан, аԥсуа-абаза аамсҭа акыр ижәытәӡатәиу терминзар ҟалап. Уи Угарит аҳ иаҳҭынраҿы аус зуаз аҳҭынрауаҩ Никмепа иԥа Аммисҭамра ихьӡ изааигәоушәа убоит (ҳ. ҟ. XIII-тәи ашәышықәса)^[1]. Аԥсуа-абаза аамсҭацәа ҩ-категориак рыла еихшан - аамсҭаду "афеодалцәа" - ақырҭуа тавадқәа иреиԥшу, адгьыл ҭбаақәа зтәыз, насгьы аамсҭа - урҭ аԥсуаа ррыцартә етикет - аамсҭашәара - азакәанԥҵаҩ-цәа ракәын^[1].

Иара убасгьы шәахәаԥш

Аҭауад
Аҳмада

Азхьарԥш

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Кәарҷиа В. Е., АУСУМҬАҚӘА РЕИЗГА, т. V, 2020. — ад. 358-359.

[:0-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Кәарҷиа В. Е., АУСУМҬАҚӘА РЕИЗГА, т. V, 2020. — ад. 358-359.

[1]