Перейти к содержанию

Гәбадәы аибашьра

Аматериал Авикипедиа аҟынтә - зхы иақәиҭу аенциклопедиа

Гәбадәы аибашьра (аедыг. Ӏаткъуадж зауэ; аур. Кра́снополя́нская битва) 1864 ашықәсазы Ачерқьесцәа рыԥсыбаҩқәеи Урыстәыла империатә мчқәеи рыбжьара Урыстәыла-Черқьестәи аибашьра.[1][2][3][4][5][6][7][8] Уи аибашьра аҵыхәтәантәи аибашьра ҳәа ирыдыркылоит, избан акәзар уи ашьҭахь иԥсаҟьоу ақәгыларақәа рыда даҽа акыр зҵазкуа аибашьрақәа ҟамлаӡеит.[9][10][11][7][12]

Аибашьра мҩаԥысит 1864 шықәсазы Гәбаадәы ақалақь аҿы 20 нызқьҩык рыла иҟаз ачерқьес ар, аҭыԥантәи ақыҭауааи амилициеи, абшьҭратә ҽыуаҩцәеи рыла ишьақәгылаз, 250 нызқьҩык рыла иҟаз аурыс ар, аказакцәеи аурыс ҽыуаҩцәеи, ашьапылампылтә еибашьцәеи. Аурыс мчқәа ԥшь-ганк рыла идәықәлеит. Ачерқьес мчқәа ацәаҳәа ԥырҵәарц рҽазыршәеит, аха аӡәырҩы аурыс артиллериеи ашьапылампылтә еибашьцәеи рыла еибашьит, урҭ афронт ахь инеиаанӡа. Иаанхаз аибашьцәа рацәак мырҵыкәа иҵахеит. Урыстәылатәи арра аԥсыбаҩқәа рҿы аиааира азгәаҭара иалагеит, насгьы арра-динтә парад мҩаԥган, избан акәзар 100-ҩык ачерқьес еибашьцәа зегьы рҿаԥхьа ршьра мҩаԥысит.[13] Урыстәылатәи арра анаҩсгьы ачерқьесцәа рықыҭақәа ирықәлеит, ирбылуан, амхурсҭақәа рықәхра, аҵлақәа рыԥҟара, ауаа Амшын Еиқәа аԥшаҳәахьы иргоз.[12]

  1. Semen Esadze. Çerkesya'nın Ruslar Tarafından İşgali. Ankara, 1995, sf. 123-132.
  2. "Çerkes Soykırımı nedir? 21 Mayıs 1864 Çerkes Sürgünü tarihçesi". Milliyet (аҭырқә бызшәала). Иархивтәоу аоригиналзы 2019-07-20 ахь. Ириашоу 2021-01-13 шықәсазы.
  3. Jineps,2006,ek-1,s.2
  4. T.V.Polovinkina, Çerkesya Gönül Yaram. Ankara, 2007, sf. 258
  5. Неизвестные войны России. Взятие Кбааде и завершение Кавказской войны в 1864 г.
  6. Nıbe Anzor, 'Çerkes Meclisi 150 Yaşında', (In Turkish)
  7. 7,0 7,1 Ufuk Tavkul, "Kazaklar", Birleşik Kafkasya dergisi, Ankara, 2007, Sayı 6-7, sf. 33
  8. "Çerkesler olimpiyat meşalesini söndürdü". www.cumhuriyet.com.tr (аҭырқә бызшәала). Ириашоу 2021-01-13 шықәсазы.
  9. Semen Esadze. Çerkesya'nın Ruslar Tarafından İşgali. Ankara, 1995, sf. 123-132.
  10. Jineps,2006,ek-1,s.2
  11. T.V.Polovinkina, Çerkesya Gönül Yaram. Ankara, 2007, sf. 258
  12. 12,0 12,1 Weismann, Ein Blick auf die Circassianer
  13. Kafkasya Bülteni, 19 Mayıs 1864