Ахамелеонқәа

Ахамелеонқәа мамзаргьы ахамелеонатәқәа - ахьынчкәакәырқәа рҭаацәара аҵлақәа рҿы анхара зылшо.

Аетимологиа

Ажәа "ахамелеон" аԥсуа бызжәахьы аурыс жәала "хамелеон" ажәытәбырзен ажәа χαμαιλέων (khamailéōn) аҟнытә иааит.

Азеиԥш ҟазшьарбага

Ахамелеон ашьапи, аҵыхәи ххоуп. Ацәеижь аура 30 см иҟоуп. Аҳәсеи, ахаҵеи ахамелеонқәа рыԥшра зынӡа еиԥшым. Аб еиҳа ашьапы ххуақәа амоуп. Ахамелеон абла дуқәа амоуп. Ахамелеон аблақәа 180 градус иҵәиуеит. Уи иалшоит ҭыԥк аҟны игылазар, имҵысыкуа, аганқәа зегьы рахь инаԥшы-ааԥшыр. Уи афатә аԥшаара аҟны иацхраауеит. Хамелеон даараӡа абз ду амоуп. Уи абз иара аура аҵкьыс ҩынтә иаууп. Ахамелеон иалшоит абыз ала инаскьагоу афатә аагара. Ахамелеон абжьы аҳаӡом. Уи иабоит акумзар, иаҳаӡом. Ахамелеонқәа даараӡа ашьшьаҳа иныҟәоит. Урҭ ирласны аиҭаҵра рылшом. Ахамелеон аӡы иӡааҟәрылаӡом, аха уи аӡсышьа аздыруам. Ахамелеон аӡы аҟны еиқәхар ҟалоит, ацәгәырԥа уи аҟәара ахь идәықәнаҵар. Ахамелеон шықәсык ҩынтә ацәа аԥсахуеит. – Аԥҳәыс хамелеон фба инаркны ҩынҩажәа аҟнынӡа акутаӷь шьҭанаҵоит аҭара аҟны. Аҭра аҟаҵара уи ахаҵа хамелеон ацхраауеит.

Аԥштәы ԥсахра

Идыруп ахамелеон Иралсны аԥштәы заԥсахуа атәы. Аԥштәы заԥсахуеит ахамелеон? Ма ианбаԥсахуа аԥштәы? Ахамелеон ианшәо, даараӡа ирласны аԥштәы аԥсахуеит. Уи ашәарҭа ианҭагылоугьы аԥштәы аԥсахуеит, ус ала иаҭахуп аӷа аҟнытә аҽыҵәахра. Ахамелеонқәа рыԥштәы рыԥсахуеит амла ианакуа ма аӡы ржәыр анырҭаху. Ахамелеон иангәаауа, уи аԥштәы аԥсахуеит! Шаҟа игәаауа аҟра убрысҟак ацәа аԥштәы еиҳа ишкәакәахоит.

Анызарҭа

Ахамелеонқәа реиҳарак адгьылбжьаха Мадагаскари, Африкеи, агәыла адгьылбжьахақәа рҿыи инхоит. Ахамелеон ахкы рацәа ыҟоуп: урҭ шьоукы, Испаниа, Сириа, Арабтәылагьы инхоит Хамелеон аԥсҭазаара аҵас Ахамелеонқәа еиҳараӡак аҵла аҟны инхоит. Урҭ адгьыл ахь зынӡа илыбааӡом уҳәар ҟалоит. Иҟоуп хкык, уи адгьыл аҟны ауп иахьынхо. Арҭ ахамелеонқәа лассы абӷьқәа рҟны ицәоит, ма аҭыҩраҿы. Ахамелеонқәа шьоукы ашышкламс аҭра аҟны ацәара бзиа ирбоит.