Европатәи Аидгыла
Европатәи Аидгыла — Европатәи атәылақәа 25 еидызкыло, аиҳабырабжьаратә имилаҭтәым еиҿкаароуп, урҭ Аидгыла иалахәу атәылақәа ҳәа рыхьӡуп. Европатәи аидгыла 1992 шықәсазы иаҧҵан Европатәи аидгылазы Маастрихттәи аиқәшаҳаҭрала. Убас шакәугьы, ари аидгыла угәалазыршәо а3ыдара6ъа ыҟан уаанӡатәи аизыҟазаашьақәа рыҟны, 1951 шықәса инаркны.
Еропатәи аидгыла аусура иаҵанакуеит аҳәынҭқарратә усзура аганқәа зегьы, агәабзиарахьчареи аекономикеи инадыркны адәныҟатәи аполитикеи атәылахьчареи рҟынӡа. Урҭ рыдагьы, Евроеидгыла аҟазаараҿы ихадараны иҟоуп иаку аџьырмыкьа аҧҵареи напхгараҭареи, уи иаҵанакуеит: аҳазалхратә еидгыла, 25 тәыла рыҟнытә 12 рыҟны иалагалоу иаку авалиута, иаку ақыҭанхамҩатә политика, иаку ахәаахәҭратә политикеи иаку аҧсыӡхьчаратә политикеи.
Евроеидгыла аусбарҭа хадақәаны иҟоуп Еврокомиссиа, Европатәи Аидгыла Ахеилак, Европатәи ахеилак, Европатәи аидгыла Аӡбара, Европатәи аҧхьаӡаратә палата, Европатәи амилаҭтә банки Европатәи Апарламенти.
Евроеидгыла арҭбаара атәы ҳҳәозар, еиҳа аҽарҭбааит лаҵарамза 1, 2004 шықәсазы, Евроеидгыла иҿыцу аҳәынҭқаррақәа 10 анацла.
Румыниеи Болгариеи Евроеидгыла иалалеит ажьырныҳәа 1, 2007 шықәсазы. Аҧхьаҟа Евроеидгыла иазҳар алшоит 30 ҳәынҭқарра рҟынӡа. Евроеидгыла аҽырҭбаара апроцесс зны-зынла евроинтеграциа азырҳәоит.
Евроеидгыла алаларазы аҳәынҭқарра аекономикатәи аполитикатәи дҵақәак нанагӡароуп. Насгьы Евроеидгыла аиқәшаҳаҭра инақәыршәаны, Евроеидгыла иалахәу зегьы ари алалара иазыразхароуп.
Евроеидгыла иахьа 28 ҳәынҭқарра алоуп, ауааҧсыра 500 миллион рҟынӡа ҟалоит инықәырҧшшәа. 2012 шықәсазы Европатәи аидгыла аҭынчра иазку Нобель ипремиа анашьоуп.
Алахәылақәа[ариашамҭа | править код]
| Аҧсуа ахьӡ | Аоригиналтә ахьӡ | ISO 3166-1 |
|---|---|---|
| Австриа | Österreich | AT |
| Алмантәыла | Deutschland | DE |
| Бырзентәыла | Ελλάδα | GR |
| Бельгиа | België / Belgique / Belgien | BE |
| Британиа Ду | United Kingdom | GB |
| Былгариа | България | BG |
| Даниа | Danmark | DK |
| Естониа | Eesti | EE |
| Еспаниа | España | ES |
| Хорватиа | Hrvatska | HR |
| Ирландиа | Éire / Ireland | IE |
| Италиа | Italia | IT |
| Кьыпр | Κύπρος / Kıbrıs | CY |
| Латвиа | Latvija | LV |
| Литва | Lietuva | LT |
| Лиуксенбург | Lëtzebuerg / Luxemburg / Luxembourg | LU |
| Мадиартәыла | Magyarország | HU |
| Мальта | Malta | MT |
| Недерландаа | Nederland | NL |
| Полша | Polska | PL |
| Португалиа | Portugal | PT |
| Румыниа | România | RO |
| Словакиа | Slovensko | SK |
| Словениа | Slovenija | SI |
| Суоми | Suomi / Finland | FI |
| Франциа | France | FR |
| Чехиа | Česká republika | CZ |
| Швециа | Sverige | SE |
| Акандидатқәа | ||
| Аҩадатәи Македониа | Република Македонија | MK |
| Ҭырқтәыла | Türkiye | TR |
| Исландиа | Ísland | IS |
| Чернигориа | Crna Gora | ME |