Аҟәа
Ашаблон:Акарточка анхарҭаҭыҧ А́ҟәа (аур. Сухум, ақырҭ. სოხუმი) — Аҧсны иаҳҭнықалақьыуп. Аҟәа даара акрызхыҵуа қалақьыуп. Ҧасатәи Аҟәа- Диоскуриа ахьӡын. Уи иахьа амшын аҵаҟа иҵәахыуп, иҟоуп.
Аҟәа ақалақь статус 1848-тә шыҟәсантә иауит. Иара атәыла агәҭабжьаратәи хәҭаҿы, 107 км Урыстәылатә ҳәаҟнытә, Еиқәамшын игаҟны иҟоуп. Аӡиасқәа Кьалашәыр, Басла, Хакьыҧсы ақалақь иалсны рцоит.
Административ-территориалтә шара
Аҟәатәи араионқәа:
- Ҧсҳәы
- Иашыра (Ешыра)
- Гәымсҭа
- Иашҭхәа
- Баслаҭа
- Аҧра (Гәма хәыҷы)
- Гәма
- Ӡыгәҭа (Ӡыхәҭа)
- Акаҧа
- Кьалашәыр
Аҟәа амилаҭтә аилазаара:
- Аҧсуаа — (56,3 %)
- Аурысцәа — (16,9 %)
- Ашәамахьцәа — (12,7 %)
- Ақырҭуаа — (4,0 %)
- Аберзенцәа — (1,5 %)
Аҭоурых
Аиланхарҭақәа-агыларҭақәа раҧхьаӡа ақалақь территориаҟны ҵаҟатәи палеолит аамҭаҟны, 300-ҟа нызқь шықәса раҧхьа рызцәырҵит.
Аҭыҧантәи аиланхарҭа ду Аҟәа аҭыҧ аҿы, х-шьхақәа (Иашҭәа, Бырца, Гәарда) ашьпаҿы VI-тә шә-шқ-ҿы И. иираӡа Милеттә барзен аҭуџьарцәа аколониа Диоскуриа (Диоскуриада) иршьаҭаиркит. Дара ақалақь ҩ-иашьцәа Диоскурцәа – Кастәари Поливдеки, ирхырҵеит.
Агеографиа
Ақалақь атәыла агәҭабжьаратәи хәҭаҿы, 107 км Урыстәылатә ҳәаҟнытә, Еиқәамшын игаҟны иҟоуп. Аӡиасқәа Кьалашәыр, Басла, Хакьыҧсы ақалақь иалсны рцоит.
Атранспорт
Аҟәатәи ауаажәларратә транспорт атроллеибуси автобуси имоуп. Ақалақь итранспорт хкы хада – троллеибусоуп. Автобустә маршрутқәа рацәа ауп.